قرارداد رحم جایگزین
به موازات پیشرفت دانش بشر، بیماری ها و نقائص بیشتری از آدمی شناخته و درمان شده اند. سالهاست با امکان کاشت جنین زنانی که امکان حمل جنین خود را ندارند، در رحم زنان داوطلب، پدر و مادرهای زیادی از داشتن بچه های خود، خوشحال ترند. برخی زنانی هم که می توانند ولی نمی خواهند بار حمل خود را به دوش کشند از این روش استفاده می کنند.
تنظیم اولین قرارداد استفاده از رحم جایگزین را به یک وکیل دادگستری آمریکایی در سال ۱۹۷۲ نسبت می دهند، اما در ایران به دلیل برخی شبهات فقهی در خصوص نَسَب فرزند، با مادر جانشین و وضعیت محرمیت بین ایشان، استفاده از این روش جهت فرزنددار شدن به تاخیر افتاد، به طوری که از عمر این قراردادها کمتر از ۲۰ سال می گذرد.
درست است که طفل متولد شده به این روش، رابطه ژنتیکی با مادر جانشین ندارد، اما در این که نوع تغذیه و حالات روحی و روانی او می تواند بر جنین تاثیر بگذارد، تردیدی وجود ندارد. لذا مهم ترین نکته در تنظیم قرارداد بین والدین و مادر جانشین، تفهیم این نکات و تاکید بر رعایت حداکثر دقت و امانت داری است. در این میان نقش همسرِ مادر جانشین (در مواردی که مادر جانشین متاهل است) پررنگ است.
مادر جانشین باید توجه داشته باشد که در صورت قصور یا تقصیر در زمان حمل جنین، از لحاظ حقوقی یا کیفری ممکن است مسئول شناخته شود، و هر مبلغی که دریافت نموده را نیز مطابق قرارداد باید مسترد نماید.
اگرچه در بین مردم، این نوع قرارداد به قرارداد رحم اجاره ای شهرت یافته، اما ماهیت این قرارداد اجاره نبوده و توافقی خصوصی بین افراد محسوب می شود.
